Vài nhận xét từ kết quả thi tốt nghiệp trung học phổ thông 2005-2008

Hôm nay lên net đọc báo thấy bài phân tích tỉ lệ tốt nghiệp trung học phổ thông của tôi trên Tia Sáng với cái tựa đề mới “Vài nhận xét từ kết quả thi tốt nghiệp trung học phổ thông 2005-2008”. Bài này tôi gửi cho Thời báo Kinh tế Sài Gòn nhưng họ nói là không hợp cho tờ báo. Nhưng tôi ngờ rằng đó chỉ là lời từ chối [không khéo mấy] mà thôi, vì trước đây họ từng đăng những bài phân tích dài về tình trạng giáo dục. Tôi hơi thất vọng với cách từ chối của họ. Đáng lẽ họ phải nói thẳng “chúng tôi không thích bài của anh” thì tôi không có vấn đề gì; đằng này họ nói theo kiểu … thiếu logic và thiếu nhất quán.

Quay trở lại bài trên Tia Sáng, đọc đoạn đầu làm tôi giật mình vì hình như bài đã được biên tập “thấy thương”. Ngay đoạn đầu có câu “Trong bài này, hai câu hỏi cụ thể được đặt ra và giải đáp là: (1) Tỉ lệ tốt nghiệp trung học phổ thông (THPT) có thay đổi trong thời gian qua? [...]", nhưng tìm hoài không thấy câu hỏi thứ hai là gì! Đơn giản vì nó đã bị cắt bỏ!

Đáng lẽ nếu cắt thì cũng biên tập sao cho ăn khớp như “câu hỏi cụ thể là …” blah blah blah chứ. Tôi nghĩ có lẽ bạn nào biên tập không chịu đọc lại tác phẩm biên tập của mình, và thế là tôi phải lãnh đủ. Nếu tôi là người đọc, chắc tôi sẽ cười mỉm “thằng cha này đúng là quên trước quên sau”. Tội cho tôi quá! Bản đầy đủ có thể thấy ở đây.

Nhân đây xin giới thiệu một bổ sung cho bài viết về sự phân phối của bệnh thành tích. Một bạn đọc (PVH ở Dak Lak) vẽ dùm tôi biểu đồ sau đây. Mấy tỉnh với màu đỏ là bệnh thành tích "nặng", còn màu xanh có nghĩa là bệnh "nhẹ" hơn. Rất thú vị, vì nó cho thấy bệnh này phổ biến ở các tỉnh phía Bắc hay Bắc Trung Bộ. Xin cám ơn H.

Sẵn đây xin nói thêm vài số liệu trong bài viết. Tôi sử dụng số liệu của Tổng cục Thống kê (TCTK) trong các năm 2005, 2006 và 2007. Còn số liệu 2008 là của Bộ GDĐT. Bột GDĐT còn có số liệu tốt nghiệp trung học phổ thông từ 2006 đến 2007. Nhưng điều làm tôi bận tâm không một con số nào trong kho dữ liệu của Bộ GDĐT ăn khớp với kho dữ liệu của TCTK! Không một con số nào ăn khớp cả. Tính trung bình thì như thế này: tỉ lệ tốt nghiệp năm 2006, Bộ GDĐT nói là 92%, nhưng TCTK thì 91.7%, tuy bề ngoài là không khác nhau mấy, nhưng hệ số tương quan giữa hai số liệu chỉ 0.77! Còn năm 2007, tỉ lệ tốt nghiệp từ số liệu của Bộ GDĐT là 63%, nhưng TCTK thì 78%; hệ số tương quan giữa số liệu của TCTK và Bộ GDĐT là 0.76. Chẳng biết tin vào ai. Nhưng qua vài thủ thuật kiểm tra bằng thống kê tôi thấy số liệu của TCTK có độ hợp lí hơn, và tôi sử dụng số liệu của họ.

NVT