Về việc Trường ĐH Tôn Đức Thắng (TDTU) bổ nhiệm giáo sư, và theo dõi báo chí trong vài ngày qua, tôi thấy có vài ngộ nhận cần phải giải toả. Bên cạnh đó, còn vài thắc mắc cũng cần được giải đáp thoả đáng. Tôi lại thử tưởng tượng trả lời như sau:
Câu hỏi 1: Việc TDTU bổ nhiệm giáo sư là vi phạm luật pháp?
Đáp: Bổ nhiệm chức vụ giáo sư là vấn đề của trường đại học, là chuyện liên quan đến học thuật, chứ không liên quan đến luật pháp. Trong quyết định của Thủ tướng Chính phủ trao quyền tự chủ cho TDTU, có ghi rõ rằng TDTU có quyền "tuyển dụng, sử dụng và bổ nhiệm nhân sự là cán bộ quản lí, chuyên gia, nhà khoa học, giảng viên, viên chức." Như vậy, TDTU chỉ làm cái chức năng mà Thủ tướng Chính phủ cho phép.
Đối với các đại học chưa có quyền tự chủ thì việc bổ nhiệm giáo sư có thể xem là vi phạm qui định hiện hành. Nhưng với TDTU, thì có quyền bổ nhiệm giảng viên, giáo sư vì đó là quyền được Thủ tướng Chính phủ phê chuẩn.
Câu hỏi 2: Nhưng có phản hồi ẩn danh của một người trong Hội đồng chức danh GS nhà nước cho rằng TDTU đã vi phạm Quyết định 174?
Đáp: Rất tiếc. Đã ẩn danh thì không thể trả lời được vì biết ai mà nói.
Câu hỏi 3: Có giáo sư nói rằng TDTU tự bổ nhiệm giáo sư như tổ chức IS tự xưng Nhà nước Hồi giáo?
Đáp: Rất tiếc. Đây là một so sánh thiếu bình tĩnh và pathological, xin miễn bàn. Chúng ta đang bàn chuyện nghiêm túc, chứ không phải chuyện khủng bố.
Câu hỏi 4: Chức danh GS/PGS hiện nay là do Hội đồng chức danh giáo sư Nhà nước (HĐNN) phong. Qui trình rất chặt chẽ, tại sao phải giao cho đại học?
Đáp: Qui trình phong chức danh giáo sư của HĐNN có rất nhiều vấn đề, chứ không chặt chẽ. Qui trình đó rất lạc hậu, chẳng giống nước nào trên thế giới. Đã có nhiều ý kiến cho rằng có những giáo sư do HĐNN phong mà không xứng đáng với chức danh đó. Hơn 60% GS/PGS hiện nay không làm nghiên cứu và giảng dạy trong đại học, trong khi đó các đại học thiếu giáo sư! Chúng ta cần phải cải cách việc bổ nhiệm giáo sư bằng cách giao về cho đại học, vì chức vụ giáo sư gắn liền với một đại học. Sau khi TDTU lên tiếng, đã có nhiều giáo sư ủng hộ việc trao quyền bổ nhiệm giáo sư cho đại học.
Câu hỏi 5: TDTU chưa đủ tư cách để bổ nhiệm giáo sư?
Đáp: Đây là một nhận định mù mờ, chủ quan, và thiếu cơ sở. Mù mờ là vì thế nào là tư cách, và tư cách gì? Tư cách học thuật hay tư cách gì? Và, nếu là tư cách học thuật thì khái niệm đó bao gồm những yếu tố nào? Chủ quan là vì người phát biểu chưa biết và chưa suy nghĩ cẩn thận về sự phát triển của TDTU trong thời gian 18 năm qua. Thiếu cơ sở là vì nhận định trên hoàn toàn dựa vào cảm tính, chứ chẳng có chứng cứ gì thuyết phục cả.
Có người khuyên rằng TDTU nên cải thiện chất lượng đào tạo. Đây là một phát biểu ... kém thông minh. Kém thông minh là vì bất cứ trường nào, từ trường mới thành lập đến trường lâu đời, đều phải tìm cách nâng cao chất lượng đào tạo liên tục. Những trường tự hào dỏm không chịu cải tiến là một cách tự tử học thuật. Do đó, câu phát biểu còn mang tính thừa thải. Trong thực tế, 90% sinh viên TDTU có việc làm sau 12 tháng tốt nghiệp. Tổ chức xếp hạng đại học quốc tế QS đánh giá điểm phục vụ sinh viên của TDTU là 5/5 sao. Có trường đại học nào (ngoại trừ TDTU và FPT) dám dùng đánh giá độc lập của cơ quan nước ngoài như QS?
Quay trở lại câu hỏi về tư cách, hãy đặt câu hỏi sau đây: Các trường cao đẳng cộng đồng ở Mĩ có tư cách bổ nhiệm giáo sư không? Câu trả lời là CÓ, dù các trường này không có nghiên cứu khoa học mà chỉ thuần tuý đào tạo. TDTU có thành tích nghiên cứu khoa học vượt trội hơn những trường lâu đời ở VN. Số liệu của Bộ Khoa học và Công nghệ năm nay cho thấy số công bố quốc tế của TDTU đứng hàng top 15 của VN. Tính bằng năng suất trên mỗi tiến sĩ, TDTU xếp hạng 2 (sau ĐH Duy Tân). TDTU là trường đầu tiên, và cho đến nay là trường duy nhất có bằng sáng chế do USPTO cấp.
TDTU thiết lập và tài trợ cho hơn 20 labo nghiên cứu do nhiều giáo sư hàng đầu thế giới lãnh đạo. TDTU đầu tư hơn 20 tỉ đồng mỗi năm cho nghiên cứu khoa học, và nhiều công trình được công bố trên những tập san số 1 trong chuyên ngành quốc tế. (Có trường đại học nào cũng quá trình hình thành ở VN đầu tư cho nghiên cứu như TDTU?) TDTU được sự cố vấn chặt chẽ của các giáo sư hàng đầu từ nước ngoài hơn 5 năm qua. Đó là những chứng cứ cho thấy TDTU thừa tư cách khoa học để bổ nhiệm giáo sư.
Câu hỏi 6: TDTU lợi dụng danh xưng “giáo sư” của Hội đồng NN?
Đáp: Đây là nhận định rất sai, và sai một cách nguy hiểm. Hội đồng chức danh giáo sư Nhà nước (gọi tắt là HĐNN) không giữ bản quyền danh xưng "giáo sư". Danh xưng "giáo sư" không phải do HĐNN sáng chế ra. Tương tự, các đại học Mĩ không độc quyền chữ "professor"; các trường cao đẳng bên Mĩ cũng dùng chữ "professor". Giáo sư là tên của một chức vụ học thuật (academic position), chứ không phải là danh từ riêng. Không ai làm chủ danh từ đó cả. Do đó, nói rằng TDTU (hay bất cứ đại học nào) lợi dụng danh xưng của HĐNN là hoàn toàn sai.
Cũng cần phải nói thêm rằng HĐNN có 2 bậc giáo sư: phó giáo sư (associate professor) và giáo sư (professor). Còn TDTU có 3 bậc: assistant professor, associate professor, và professor. TDTU còn có danh xưng Distinguished Professor để ghi nhận những cá nhân có đóng góp xuất sắc cho chuyên ngành trên thế giới.
Câu hỏi 7: Giáo sư của ĐH TĐT không đáp ứng tiêu chuẩn của Hội đồng NN, nên phải tìm cách tự phong?
Đáp: Đây là một nhận xét hồ đồ và thiếu căn cứ. Hiện nay, TDTU đã có hơn 15 GS/PGS do HĐNN phong. Nhưng đó chuyện quá khứ. TDTU muốn làm tốt hơn bằng những tiêu chuẩn học thuật mới và qui trình minh bạch.
Câu hỏi 8: Nhưng qui trình của TDTU là nội bộ tự phong với nhau.
Đáp: Sai. Qui trình bổ nhiệm giáo sư của TDTU là dựa vào bình duyệt từ các giáo sư, chứ không phải chỉ nội bộ. Hồ sơ của ứng viên sẽ được xem xét, và nếu đạt, gửi cho một số giáo sư ngoài trường, kể cả giáo sư nước ngoài, bình duyệt. Qui trình của TDTU cũng giống như bất cứ qui trình của đại học nào ở các nước tiên tiến và trong vùng ASEAN.
Câu hỏi 9: Có quan ngại rằng tiêu chuẩn giáo sư của TDTU thấp hơn tiêu chuẩn của HĐNN.
Đáp: Hai bộ tiêu chuẩn của TDTU và HĐNN khác nhau, nên không thể so sánh đơn giản như thế. TDTU có hai ngạch đề bạt và bổ nhiệm: giảng dạy và nghiên cứu. HĐNN không phân biệt ngạch. TDTU có những tiêu chuẩn về đóng góp cho chuyên ngành và tập san quốc tế; HĐNN không có tiêu chuẩn này. TDTU có tiêu chuẩn về đóng góp cho nhà trường và cộng đồng; HĐNN không có tiêu chuẩn này. TDTU có những tiêu chuẩn cứng về số bài báo khoa học quốc tế (ISI), chất lượng tập san, và trích dẫn; HĐNN không xem xét đến trích dẫn và chất lượng nghiên cứu. Bộ tiêu chuẩn của TDTU được tham khảo từ các đại học Mĩ và Úc, và những công trình nghiên cứu về scientometrics (trắc lượng khoa học), nhưng bộ tiêu chuẩn của HĐNN thì không rõ từ đâu.
0 nhận xét:
Post a Comment