Gs Vũ Quốc Phóng

Tối nay, đọc một tin rất sốc với cá nhân tôi: Gs Vũ Quốc Phóng qua đời ở tuổi 62! Anh Phóng (xem hình) là một trong những đồng hương Ohio của tôi ngày xưa, và dù ít liên lạc, nhưng chúng tôi rất thân tình. Bẵng đi một thời gian thì nghe hung tin này (1). Tin anh Phóng qua đời làm tôi nhớ lại những kỉ niệm thời xưa ...

Trong "hội" Ohio ngày xưa gồm có các gia đình anh chị LTThành, VQPhóng, PHTiệp, và vài bạn mới qua sau này. Anh Thành là dân Thái Lọ, học ở Anh, sang Mĩ "tị nạn" ở Columbus. Anh Phóng là dân Nghệ An, mà tôi hay gọi đùa là Do Thái của Việt Nam, và cô vợ lúc đó mới sang mà chúng tôi gọi là hoa hậu vì cô ấy rất xinh gái. Tuần nào, chúng tôi cũng tụ tập ở nhà anh Thành tán gẫu và đàm đạo, vì lí do đơn giản là chị Lan (bà xã anh Thành) nấu phở rất ngon. Nhưng cũng có khi chúng tôi lái xe lên Athens chỗ anh Phóng định cư. Tôi gặp anh Phóng và bà xã của anh ở đó rất thường xuyên.

Anh Phóng giảng dạy ở ĐH Ohio (Thành phố Athens), một đại học có khuôn viên rất đẹp, cách Columbus khoảng 2 giờ lái xe (nếu tôi nhớ không lầm). Tôi chỉ biết anh từng học ở Liên Xô cũ, và sau khi khối xã hội chủ nghĩa sụp đổ, anh "trôi dạt" sang Mĩ và được Mĩ trọng dụng, để sau này thành một giáo sư toán của Mĩ. Anh có một trang ResearchGate nhưng tôi chắc chắn rằng anh không cập nhật hóa vì tôi biết thành tích khoa học của anh lẫy lừng hơn cái trang đơn giản này. Anh ít khi nào nói về mình và công việc của anh, nhưng học trò anh đều không tiếc lời khen anh là một người thầy tuyệt vời, người truyền cảm hứng toán mà hiếm thấy một giáo sư Mĩ nào có thể làm được. Không chỉ là một người thầy truyền cảm hứng khoa học, anh còn được học trò mến anh ở cái tính thân thiện, lúc nào cũng cười, và hình như chẳng làm phiền ai.

Anh là người có công giúp đỡ các em nghiên cứu sinh bên nhà sang Mĩ học và ở lại luôn. Chẳng những thế, anh còn "lôi kéo" những người đã thành danh ở VN sang và được bổ nhiệm chức danh giáo sư ở ĐH Ohio. Biết anh rất mê mô hình dạy trực tuyến, dạo đó, tôi có ý định làm một series trực tuyến để hướng dẫn dạy toán cho học sinh trung học, nhưng anh Phóng lắc đầu nói "Ông với status như thế thì làm chi mấy chuyện cỏn con đó". Cái giọng Nghệ An của anh nghe rất thuyết phục. Anh nhắc đi nhắc lại cái ý này mỗi khi tôi bàn về dự án, và quả thật sau này thì tôi không theo đuổi dự án đó nữa.

Anh Phóng là típ người ít nói. Trong các buổi trò chuyện, anh cười cười và lắng nghe người khác nói là chính, nhưng khi đã nói là rất hăng và hùng biện. Nhớ lúc đó bàn chuyện ông Clinton bị vướn vụ Monica Lewinsky, anh Phóng ông Clinton sẽ tại vị vì người Mĩ họ phân biệt cá nhân ông tổng thống và chức vụ tổng thống. Không như các bạn khác, anh Phóng rất ít nói gì về tình hình Việt Nam, vì anh không đánh giá cao những chính sách của chính phủ bên đó.

Thế rồi theo dòng đời, tôi quay về Úc, tạm biệt "Hội Ohio", và không có dịp gặp anh Phóng lần nữa. Chúng tôi chỉ trao đổi qua email để hỏi han công việc. Anh theo dõi đều những bài viết của tôi về giáo dục, và mỗi lần đọc được ý gì tâm đắc anh gửi tôi một email động viên. Tôi hỏi sao anh không đóng góp ý kiến cho bên nhà, vì với vị thế anh, anh có thể làm nhiều hơn nữa cho quê nhà, nhưng anh chỉ khiêm tốn nói rằng "Ông đã nói hết rồi".

Dù không gặp anh, nhưng qua bạn bè và anh Thành, tôi vẫn hỏi và theo dõi công việc của anh. Tôi cũng mừng khi biết anh có duyên mới và hạnh phúc mới, và nghĩ một ngày sẽ quay lại ghé thăm Hội Ohio. Ấy thế mà tôi không thể nào ngờ rằng anh bị bệnh vì anh ấy rất khoẻ mạnh. Tôi càng không ngờ anh bị căn bệnh quái ác ung thư cướp lấy cuộc đời của anh! Sự ra đi của anh là một sự mất mát của cộng đồng toán học Việt Nam, và tôi mất một người bạn mà tôi hằng mến mộ.

Sự ra đi của anh quả thật làm cho tôi thấy cuộc đời này sao quá mong manh. Mới gặp đó rồi chợt vụt biến. Đúng như câu “Thân như điện ảnh hữu hoàn vô, vạn mộc xuân vinh thu hựu khô” của Thiền sư Vạn Hạnh. Tôi xin có lời chia buồn sâu sắc đến gia đình anh Phóng, và cầu mong cho linh hồn anh sớm siêu sanh về cõi lành.

===

(1) http://vietnamnet.vn/vn/doi-song/268174/vinh-biet-mot-tai-nang-toan-hoc-xuat-sac-cua-viet-nam.html